စေတာ့အိတ္ခ်ိန္းသည္ ခ်မ္းသာေစေသာ နည္းလမ္းတစ္ခုျဖစ္

 ၂၀၁၅ ခုႏွစ္တြင္ ထူေထာင္မည့္ စေတာ့အိတ္ခ်ိန္းႏွင့္ သက္ဆိုင္ေသာကိစၥရပ္မ်ားႏွင့္ပတ္သက္၍ The Trade Times ဂ်ာနယ္မွ ခ်မ္းျမေထြးက ဘ႑ာေရး၀န္ႀကီးဌာန ျပည္ေထာင္စု ဒုတိယ၀န္ႀကီး ေဒါက္တာေမာင္ေမာင္သိမ္းႏွင့္ သီးသန္႔ေတြ႕ဆံုေမးျမန္းခဲ့မႈမ်ားကို ေရးသားေဖာ္ျပလုိက္ပါသည္။

စေတာ့အိတ္ခ်ိန္းကို ၂၀၁၅ ခုႏွစ္မွာ တည္ေထာင္မယ္လို႔သိရပါတယ္။ အဲဒါနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ ဘယ္လုိႀကိဳတင္ ျပင္ဆင္မႈေတြ ျပဳလုပ္ထားၿပီးၿပီလည္းဆိုတာ သိပါရေစ။

တျခားႏုိင္ငံေတြမွာေတာ့ လုပ္ငန္းအရင္စၿပီးမွ ဥပေဒက ေနာက္ကလိုက္တယ္။ ဒို႔ႏုိင္ငံမွာေတာ့ ဥပေဒထြက္ၿပီးၿပီ။ အခုမွ စတာျဖစ္တဲ့အတြက္ တျခားႏုိင္ငံေတြရဲ႕ အေတြ႕အႀကံဳေပၚအေျခခံၿပီးဥပေဒကို အရင္ ထုတ္ထားတာ။ ဥပေဒထုတ္ၿပီးေတာ့မွ လုပ္ငန္းစတာေပါ့။ စနစ္တက်စတယ္လုိ႔ ေျပာလို႔ရတယ္။ ဥပေဒ ထုတ္ထားၿပီးၿပီ။ ဂ်ပန္နဲ႔ Joint Venture နဲ႔ စဖို႔ လုပ္ေနတယ္။

ေငြေခ်းသက္ေသခံလက္မွတ္ လဲလွယ္ေရာင္း၀ယ္ေရး ဥပေဒကို ၂၀၁၃ ခုႏွစ္၊ ဇူလိုင္လမွာ ျပ႒ာန္းႏုိင္ခဲ့ၿပီး Rules and Regulations ကို  အခုထိ မျပ႒ာန္းႏုိင္ေသးတာ ေတြ႕ရပါတယ္။ ဘယ္လုိအေၾကာင္းေၾကာင္းေတြေၾကာင့္ ၾကန္႔ၾကာေနတယ္ဆိုတာသိပါရေစ။

Rules and Regulations က ဆြဲေနတယ္။ ဥပေဒထက္ကို Rule and Regulations ပိုၿပီး အေသးစိတ္တယ္။ အဲဒီေတာ့ ပိုၾကာတယ္။ မၾကာခင္ ၿပီးေတာ့မွာပါ။ ဆြဲရာမွာလည္းပဲ ဂ်ပန္ႏုိင္ငံရဲ႕ ဘ႑ာေရး ၀န္ႀကီးဌာန အကူအညီနဲ႔ ဆြဲေနတာ။ အဲဒါၿပီးရင္ Direction ဆိုၿပီးညႊန္ၾကားခ်က္ေတြ လုပ္ရဦးမယ္။ ဒါကေတာ့ တတိယအဆင့္ေပါ့။ ဒုတိယအဆင့္ Rules and Regulations ကေတာ့မၾကာခင္ ၿပီးေတာ့မယ္။ ဆရာမွန္းတာ ကေတာ့ ေနာက္လထဲေလာက္မွာ ထြက္ႏုိင္တယ္။

SEC နဲ႔ Stock Exchange ႐ံုးအဖြဲ႕ေတြအတြက္ ကၽြမ္းက်င္၀န္ထမ္းေတြကို ဘယ္လုိစုေဆာင္းေလ့က်င့္သြားမလဲ ဆိုတာသိပါရေစ။ အခုလက္ရွိမွာ ကၽြမ္းက်င္၀န္ထမ္းေတြ ရရွိေနပါၿပီလား။

Stock Exchange အတြက္ ႏုိင္ငံျခားကို ႀကိဳလႊတ္ထားတဲ့ ၀န္ထမ္းေတြရွိတယ္။ အစိုးရပိုင္းက ႏုိင္ငံျခားမွာ Seminar ေတြတက္၊ သင္တန္းေတြတက္ဖို႔ လႊတ္ထားတဲ့ ၀န္ထမ္းေတြလည္းရွိတယ္။ ျပင္ပမွာ လည္းႏုိင္ငံျခားမွာ လုပ္ခဲ့ဖူးတဲ့ ကေလးေတြလည္းရွိမယ္ေလ။ အဲဒါေတြနဲ႔လုပ္မယ္။

စေတာ့ေစ်းကြက္မွာ အဓိက ပါ၀င္လႈပ္ရွားမယ့္ Broker, Dealer ေတြအတြက္ လုိင္စင္ကိုေရာ ဘယ္အခ်ိန္မွာ စတင္ေလွ်ာက္ထားႏိုင္မွာပါလဲ။

အဲဒါကေတာ့ အခ်ိန္အတိအက်ေျပာဖုိ႔ခက္တယ္။ SEC လို႔ေခၚတဲ့ ႀကီးၾကပ္မႈေကာ္မတီေတာင္ မဖြဲ႕ရ ေသးဘူး။ အဲဒါေတြၿပီးမွာပဲ ျဖစ္မွာေပါ့။

ပညာရွင္အခ်ိဳ႕က စေတာ့ေစ်းကြက္ကို စနစ္တက် ကၽြမ္းက်င္စြာမထိန္းေက်ာင္းႏုိင္ရင္ အဲဒီစေတာ့အိတ္ခ်ိန္းဟာ Cowboy Stock Exchange ျဖစ္သြားႏုိင္တယ္လုိ႔ေျပာပါတယ္။ ဒီအေျခအေနမ်ိဳး မျဖစ္ေအာင္ဆရာတို႔အေနနဲ႔ ဘယ္လုိေဆာင္ရြက္သြားမယ္ဆိုတာ သိပါရေစ။

Cowboy Stock Exchange ဆိုတာက ျဖစ္သြားႏိုင္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ရည္ရြယ္တာကေတာ့ အစမွာ စနစ္တက် လုပ္ဖုိ႔ေပါ့။ တအားႀကီးျဖစ္ေျမာက္တဲ့ဟာမ်ိဳးကေတာ့ မျဖစ္ႏုိင္ဘူး။ ဘာျဖစ္လုိ႔လည္းဆိုေတာ့ တျခား ႏုိင္ငံမွာ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာလုပ္ခဲ့ရတာေလ။ ဒုိ႔ကေတာ့စေပးဖုိ႔ပဲ။ စတဲ့အခါမွာလည္း စနစ္တက်နဲ႔စဖို႔ပဲရည္ရြယ္ တာပဲ။ စနစ္တက်နဲ႔ စဖို႔ပဲအေရးႀကီးတယ္။ ဥပမာ လာအုိဆိုရင္ကုမၸဏီတစ္ခုတည္းနဲ႔ စတာေပါ့။ ဗီယက္နမ္ဆုိ ရင္ကုမၸဏီငါးခုနဲ႔စတာ။ အဲဒီလုိေပါ့။ ဒို႕ကလည္း အေရအတြက္ထက္ အရည္အခ်င္းက အေရးႀကီးတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း သိပ္ၿပီးေၾကာက္ေနလုိ႔ မရဘူး။ လုပ္ေတာ့လုပ္ရမွာပဲ။ စေထာင္တဲ့ ေနရာမွာ ဟိုကိစၥ၊ ဒီကိစၥ ေတြ စဥ္းစားၿပီးေတာ့ ေၾကာက္ေနလုိ႔ေတာ့ မရဘူး။ သို႔ေသာ္လည္း calculated risk တြက္ခ်က္ၿပီးေတာ့ risk ကေတာ့ယူရတာေပါ့။ စိစိစစ္စစ္ လုပ္သြားမွာေပါ့။

စေတာ့အိတ္ခ်ိန္းမွာ ပါ၀င္မယ့္ Listed Public Company နဲ႔ စေတာ့အိတ္ခ်ိန္းမွာမပါတဲ့ Unlisted Public Company တို႔ ကြဲျပားသြားေအာင္ ႏုိင္ငံေတာ္အေနနဲ႔ Listed ကုမၸဏီေတြကို ဘယ္လုိထူးျခားတဲ့အခြင့္အေရးေတြ ေပးႏုိင္ပါမလဲ။

အခြင့္အေရးေပးတာ ဘယ္ႏုိင္ငံမွမရွိဘူးေလ။ ကြာတာက Listed ကုမၸဏီေတြက စေတာ့အိတ္ခ်ိန္းမွာ သူ႔စေတာ့ေတြ ေရာင္းခြင့္ရွိတယ္။ Unlisted ေတြက ေရာင္းခြင့္မရွိဘူး။ အဲဒါ ကြာသြားတာေပါ့။ Listed ကုမၸဏီ ေတြက စေတာ့အိတ္ခ်ိန္းမွာ ေရာင္းခြင့္ရွိတဲ့အတြက္ ၀ယ္သူအေနနဲ႔လည္း ၀ယ္ရတာအဆင္ေျပတယ္။ Unlisted က်ေတာ့ ေရာင္းဖို႔ခက္တာေပါ့။ ဒို႔ဆီမွာေတာ့ ဘယ္သူမွ Listed ကုမၸဏီမရွိေသးေတာ့ ဒီအတုိင္းပဲ ေရာင္း၀ယ္ေနၾကတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေနာက္ပိုင္း ဆရာထင္တာက ဒီစေတာ့အိတ္ခ်ိန္း ေပၚလာရင္ဒီကုမၸဏီေတြ အားလံုးက Listed ကုမၸဏီေတြ ျဖစ္ေအာင္ သူတို႔ႀကိဳးစားမွာပဲ။ သတ္မွတ္ထားတဲ့ သတ္မွတ္ခ်က္ေတြနဲ႔ညီ ေအာင္ ႀကိဳးစားမွာပဲ။ ႀကိဳးစားလို႔ Listed ကုမၸဏီျဖစ္သြားရင္ ဒီမွာပဲ ေရာင္း၀ယ္ၾကမယ္လုိ႔ ထင္တယ္။ စေတာ့ အိတ္ခ်ိန္းေပၚလာရင္ အားလံုးက Listed ျဖစ္ေအာင္လုပ္ၾကမွာပဲ။ အခုဟာက မရွိေသးလုိ႔မလုပ္ၾကတာ။

စေတာ့အိတ္ခ်ိန္း ေပၚေပါက္လာရင္ဘယ္က႑ေတြကို အက်ိဳးျပဳမလဲ။

စေတာ့အိတ္ခ်ိန္းက အာဆီယံႏုိင္ငံေတြထဲမွာဆို ဒုိ႔ႏုိင္ငံမွာပဲမရွိတာ။ ေနာက္တစ္ခုကလည္း ေစ်းကြက္ စီးပြားေရးစနစ္ရဲ႕ အဂၤါရပ္တစ္ခုပဲျဖစ္တယ္။ စီးပြားေရးတုိးတက္ဖို႔အတြက္အေရးႀကီးတဲ့ အေျခခံတစ္ခုပဲ။ ကုမၸဏီေတြ ႀကီးပြားဖို႔ဆိုတာကလည္း စေတာ့အိတ္ခ်ိန္းက အေရးႀကီးတယ္။ ဘာေၾကာင့္လည္းဆိုေတာ့ စေတာ့အိတ္ခ်ိန္းရွိမွ ကုမၸဏီေတြ အဲဒီမွာ သူတို႔ရဲ႕စေတာ့ေတြအေရာင္းအ၀ယ္ လုပ္လုိ႔ရတယ္ေလ။ အဲဒီမွာ ေငြပင္ေငြရင္းေတြ ၀င္လာမယ္။ ထုိ႔အတူပဲ ပုဂၢလိက ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူေတြကလည္း ဒီဟာကရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံဖို႔ အတြက္ အဲဒီကေန တစ္ဆင့္ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံလို႔ ရတယ္။

ဂ်ပန္ဘက္က တာ၀န္ရွိသူတစ္ဦးေျပာသြားတာက ႏုိင္ငံတစ္ႏုိင္ငံမွာ စေတာ့အိတ္ခ်ိန္းရွိရင္ ခ်မ္းသာတယ္လုိ႔ေျပာ ပါတယ္။ အဲဒီအေပၚ ၀န္ႀကီးရဲ႕အျမင္ကို သိပါရေစ။

စေတာ့အိတ္ခ်ိန္းေၾကာင့္ ခ်မ္းသာတာေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ ဒါေပမယ့္စေတာ့အိတ္ခ်ိန္းက ခ်မ္းသာေအာင္ လုပ္ႏုိင္တဲ့ ကိရိယာေတြထဲမွာ တစ္ခုအပါ၀င္ေပါ့။ ခ်မ္းသာေအာင္လုပ္ႏုိင္တဲ့ အခြင့္အေရးတစ္ခုက စေတာ့ အိတ္ခ်ိန္းမွာရွိတယ္။ စေတာ့အိတ္ခ်ိန္းလုပ္တိုင္းလည္း မခ်မ္းသာဘူး။ ခ်မ္းသာတာက ကံအေပၚလည္း မူတည္ တယ္။ သို႔ေသာ္လည္းစေတာ့အိတ္ခ်ိန္းရွိတာဟာ ခ်မ္းသာဖုိ႔အတြက္ အလားအလာေကာင္းတစ္ခုျဖစ္တယ္။ ျပည္သူေတြအတြက္လည္း ေကာင္းတယ္။ ကုမၸဏီေတြအတြက္လည္း အလားအလာရွိတယ္။ ကုမၸဏီနဲ႔ ရင္းႏွီး ျမႇဳပ္ႏွံသူေတြအလားအလာ ရွိတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ စီးပြားေရးအေဆာက္အဦႀကီး တစ္ခုလံုးအတြက္လည္း ေကာင္းတယ္။

စေတာ့အိတ္ခ်ိန္း ေပၚေပါက္လာေရးနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ၀န္ႀကီးအေနနဲ႔ဘာမ်ား ျဖည့္စြက္ေျပာခ်င္ပါသလဲ။

ဒါကမရွိမျဖစ္တဲ့ အဂၤါရပ္တစ္ခုပဲ။ မရွိရွိေအာင္ေတာ့ လုပ္ရမွာေပါ့။ လုပ္တဲ့အခါမွာ အခက္အခဲေတြက ေတာ့အမ်ားႀကီးရွိမယ္။ ဒါေပမယ့္ အခက္အခဲေတြေၾကာက္လို႔ မလုပ္လို႔ေတာ့မရဘူး။ လုပ္ရမွာပဲ။ လြယ္တဲ့ ကိစၥႀကီးေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ မလြယ္ဘူး။ ခက္ခဲတယ္ဆိုၿပီး မလုပ္ဘဲေနလုိ႔လည္းမရဘူး။ လုပ္တဲ့ေနရာမွာေတာ့ အမွားအယြင္းနည္းေအာင္အတတ္ႏုိင္ဆံုး တတ္ကၽြမ္းတဲ့ပုဂၢိဳလ္ေတြနဲ႔ တိုင္ပင္ၿပီးလုပ္ရမွာေပါ့။ ႏုိင္ငံျခားက တတ္ကၽြမ္းတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြ၊ သူတို႔ဆီက အႀကံဉာဏ္ယူၿပီး အမွားအယြင္းနည္းေအာင္ လုပ္ရမွာေပါ့။ လြယ္တဲ့ ကိစၥႀကီးေတာ့မဟုတ္ဘူး။

သူငယ္ခ်င္းတစ္ေယာက္ဆီမွ ကူးယူေဖာ္ျပေပးပါသည္။ ဗဟုသုတတိုးပြားေစရန္အတြက္ရည္ရြယ္ျခင္းေၾကာင့္